اسید لاکتیک

اسید لاکتیک (lactic acid) یا یک آلفاهیدروکسی اسید کایرال با فرمول شیمیایی CH3CHOHCOOH،  یکی از فراورده‌های دگرگشت قندها در یاخته های انسان می باشد. این ماده در pH بدن، به شکل یونی آن یعنی لاکتات (C₃H₅O₃) وجود دارد. ازدیاد بیش از اندازه این ترکیب در یاخته‌های ماهیچه‌ای سبب گرفتگی و درد ماهیچه ها می‌شود.

اسید لاکتیک یک اسید آلی بی رنگ بوده و در آب و اتانول حل شدنی است. این اسید حاصل عمل تخمیر لاکتوز است، که در ریشه های ترش شده و فرآورده های تخمیری شیری مثل ماست، پنیر و … به وفور وجود دارد. در واقع پروتئین شیر در اثر تولید این اسید کوآلوگه می گردد. اسید لاکتیک در اثر فعالیت شدید بدنی نیز در ماهیچه ها تولید می گردد. لاکتات کلسیم که در واقع نمک محلول در آب اسید لاکتیک است، به عنوان منبع کلسیمی مناسبی در رژیم غذایی استفاده میگردد.

اگرچه اسید لاکتیک را می توان به روش های شیمیایی نیز سنتز نمود ولی تولید آن از طریق تخمیر گلوکز و سایر مواد روش ارزان تری است. از نظر شیمیایی اسید لاکتیک به شکل دو ایزومر راست گرد (D) و چپ گرد (L) وجود دارد که فقط نوع چپ گرد آن در متابولیسم حیوانات شرکت دارد. اسید لاکتیک تجاری معمولا مخلوط راسمیک از دو ایزومر فوق است که فعالیت نوری دارد.

اسید لاکتیک محصول فرعی گلیکولیز بی هوازی است . اگر اکسیژن کافی در دسترس نباشد اسید لاکتیک تولید شده و درماهیچه تجمع می یابد . این اسید لاکتیک موجب ایجاد احساس سوزش در ماهیچه ها در طی فعالیت و ورزش می گردد و به این ترتیب عملکرد بهینه ماهیچه ها نیز مختل می گردد . این احساس سوزش ( burning sensation ) ناشی از تغییر در اسیدیته عضلانی است .

نقطه ای که در آن اسید لاکتیک شروع به تجمع سریع در خون می نماید آستانه بی هوازی ( anaerobic threshold) یا آستانه لاکتیکی ( lactic threshold = LT) نامیده می شود . شخص می تواند تولید سریع اسید لاکتیک را با انجام ورزش های سبک تر بعد از فعالیت های شدید کاهش دهد . مثلا حرکت مداوم به شکل آهسته تر تا سرعت تنفس نیز کاهش یافته و آهسته شود.